ABC

Brussel, Old Masters Museum  

Vanaf de Koudenberg ben je er zo, en nadien kun je in één trek door ook naar de Zavelkerk, Justitiepaleis en Hallepoort, in ieder geval is het Old Masters Museum een absolute must als je topwerken van groter formaat uit de Bourgondische periode wil zien.

Noem de schilders maar op: van Dieric Bouts via Gerard David tot Hans Memling. Niet te missen is natuurlijk het portret dat Rogier van der Weyden maakte van Antoon van Bourgondië, de Grote Bastaard, de belangrijkste van de 26 officiële onwettige kinderen van Filips de Goede. Bestudeer zijn blik, zo doortastend en toch ligt er een zekere kwetsbaarheid in.

Antoon resideerde vaak in het paleis op de Koudenberg. Om te weten hoe de heren erbij liepen in de grote pronkzaal van zijn vader, volstaat het een blik te werpen op de fameuze Van der Weyden-miniatuur in de KBR. Wat de dames betreft, moet je in het Old Masters Museum halthouden bij Virgo inter Virgines (ca. 1480), de Heilige Maagd onder maagden. Vergeet de religieuze betekenis, het draait nu even om de klederdracht. We zien een Bourgondische modeshow uit de tijd van Maria van Bourgondië. Geëpileerde wenkbrauwen, van haren vrijgemaakt voorhoofd. Ingenieuze hoofddeksels en halskettingen, mantels van satijn en goudbrokaat, afgewerkt met parels en bont.

Op de buitenluiken van de Zierikzee-triptiek (ca. 1500) zien we tenslotte Filips de Schone en Johanna de Waanzinnige, en krijgen we bijna medelijden met de eerste. Hij heeft net het hele Bourgondische rijk geërfd en krijgt er op de koop toe Spanje bovenop. Er is haast geen plaats genoeg op zijn harnas om alle wapenschilden een plaats te geven. Zijn zoon, keizer Karel, die er nog het Heilige Rooms Rijk bij kreeg, zou zo veel macht amper kunnen torsen. Filips draagt het Gulden Vlies, de ridderorde gesticht door zijn overgrootvader Filips de Goede. Op de achtergrond zien we de stadsomwalling en de tuinen van de Koudenberg, daar waar ons Brusselse verhaal begon.